Ποιος μπορεί να αρνηθεί ότι ονειρεύεται να βρεθεί η πηγή της νεότητας; Το προϊόν που θα εξαφανίσει τις ρυτίδες και θα μας κάνει νέους/νέες και όμορφους/όμορφες. Φαίνεται ότι από το 2014 και μετά το ενδιαφέρον των καταναλωτών για το κολλαγόνο, σε οποιαδήποτε μορφή, έχει εκτοξευθεί. Είναι όμως λύση το κολλαγόνο για υγιές δέρμα ; Καταφέρνει, πραγματικά, αυτό που οι εταιρείες μας υπόσχονται;
Όσο και αν δεν το θέλουμε, η γήρανση είναι μία αναπόφευκτη διαδικασία, η οποία συμβαίνει εξαιτίας τόσο εσωτερικών όσο και εξωτερικών παραγόντων. Οι εσωτερικοί παράγοντες σχετίζονται με την πάροδο του χρόνου, ενώ από τους εξωτερικούς παράγοντες ο πιο διάσημος είναι ο ήλιος με την υπεριώδη ακτινοβολία του. Οι δομικές αλλαγές που συμβαίνουν στο δέρμα μας με την επίδραση του χρόνου και του ήλιου μπορούν να συνοψιστούν στις εξής:
- Απώλεια υγρασίας
- Παραγωγή ελεύθερων ριζών και, συγκεκριμένα, δραστικών μορφών οξυγόνου
- Μείωση του κολλαγόνου και της ελαστίνης
Τι είδους ρυτίδες είναι οι ρυτίδες σας;
Και τελικά εμφάνιση ρυτίδων
Οι δραστικές μορφές οξυγόνου (ROS) είναι υποκατηγορία των ελεύθερων ριζών. Πρόκειται για πολύ ενεργά μόρια, τα οποία δημιουργούν φθορές στη δομή του κυττάρου και όλων των συστατικών που το απαρτίζουν: πρωτεΐνες, λιπίδια, DNA. Η παραγωγή ROS στο δέρμα μας έχει σαν αποτέλεσμα να σχηματίζονται προφλεγμονώδεις κυτοκίνες και μεταλλοπρωτεϊνάσες. Oι μεταλλοπρωτεϊνάσες μειώνουν την παραγωγή κολλαγόνου και οδηγούν στην πιο γρήγορη αποδόμηση του, ενώ οι κυτοκίνες οδηγούν σε αποδόμηση της ελαστίνης και στην παραγωγή ακόμα περισσότερων ROS.
Θυμίζουμε ότι οι ελεύθερες ρίζες προκύπτουν επίσης από την έκθεσή μας σε καπνό (τσιγάρο) και καυσαέρια, αλλά και εξαιτίας άλλων παραγόντων όπως το στρες. Επιπλέον, όσο μεγαλώνουμε ο ρυθμός παραγωγής κολλαγόνου μειώνεται και ίσως είναι δύσκολο να μπορέσουμε να αναπληρώσουμε την απώλεια του, καθώς τα σημεία στα οποία χρησιμοποιείται το κολλαγόνο μέσα στο σώμα μας είναι πολλά. Ας δούμε μερικές λεπτομέρειες παρακάτω.
Τι είναι το κολλαγόνο;
Πρόκειται για μία πρωτεΐνη που υπάρχει σε αφθονία μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Ο ρόλος της είναι δομικός, καθώς στηρίζει το συνδετικό ιστό και προσδίδει ακαμψία και αντοχή στο τράβηγμα. Έτσι, αποτελεί το κατάλληλο υπόστρωμα για το δέρμα, τα νύχια, τα κόκκαλα, τους τένοντες και τις αρθρώσεις μας.
Όπως κάθε πρωτεΐνη, το κολλαγόνο αποτελείται από αμινοξέα που συνδέονται μεταξύ τους και σχηματίζουν αλυσίδες. Οι αλυσίδες αυτές ενώνονται ανά τριάδες και σχηματίζουν το τελικό μόριο, που έχει σχήμα τριπλής έλικας. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα πολύπλοκο και μεγάλο μόριο.
Οι τροφές που περιέχουν κολλαγόνο είναι ζωικής προέλευσης όπως το κρέας και τα ψάρια που περιέχουν συνδετικό ιστό. Το σώμα μας, όμως, συνθέτει το δικό του κολλαγόνο από θρεπτικές ουσίες που βρίσκει τόσο σε ζωικές όσο και σε φυτικές τροφές.
Γιατί δημιουργούνται ρυτίδες;
Η πάροδος του χρόνου, όπως προαναφέραμε, οδηγεί σε μείωση του ρυθμού παραγωγής κολλαγόνου μέσα στο σώμα μας. Αυτή είναι μία φυσιολογική διαδικασία που συμβαίνει καθώς γερνάμε. Ταυτόχρονα, η έλλειψη ύπνου και άσκησης κάνουν αυτή τη μείωση ακόμα πιο γρήγορη. Άλλοι εξωτερικοί παράγοντες που οδηγούν σε μείωση του κολλαγόνου στον οργανισμό είναι η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, το κάπνισμα και το αλκοόλ.
Το κολλαγόνο στο δέρμα μας βρίσκεται οργανωμένο σε στοιβάδες. Φανταστείτε το σαν ένα σφιχτό δίκτυο από ίνες. Όσο περνάνε τα χρόνια το δίκτυο αυτό χαλαρώνει και τελικά σχηματίζει μία ανοργάνωτη μάζα. Οι εξωτερικοί παράγοντες που προαναφέρθηκαν εντείνουν αυτή την αποσταθεροποίηση, οι ίνες χάνουν τη δύναμη και την πυκνότητά τους, με αποτέλεσμα την εμφάνιση ρυτίδων.
Κρέμες που περιέχουν κολλαγόνο
Στο εμπόριο κυκλοφορούν πολυάριθμα προϊόντα που περιέχουν κολλαγόνο για υγιές δέρμα. Τα προϊόντα αυτά είναι συνήθως πολύ ακριβά και πολλά υποσχόμενα. Δυστυχώς όμως, ακόμα και οι δερματολόγοι φαίνεται να είναι σκεπτικοί γύρω από τη χρησιμότητα τους. Το κολλαγόνο είναι ένα τόσο μεγάλο και πολύπλοκο μόριο, που είναι αδύνατο να περάσει τις εξωτερικές στοιβάδες του δέρματος και να εισχωρήσει στις εσωτερικές στοιβάδες, όπου είναι χρήσιμο. Στην εξωτερική στοιβάδα δεν μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο και ακόμη και αν περιέχεται ως μικρότερα κομμάτια (πεπτίδια) στα διάφορα εμπορικά σκευάσματα, δεν φαίνεται τελικά να έχει κάποια αποτελεσματικότητα τοπικά.
Συμπληρώματα κολλαγόνου
Σύμφωνα με κάποιες επιστημονικές μελέτες, τα συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν κολλαγόνο αυξάνουν την ελαστικότητα του δέρματος και ενισχύουν την υγεία των αρθρώσεων. Εντούτοις, χρειάζεται να είμαστε επιφυλακτικοί όσον αφορά την εγκυρότητα αυτών των αποτελεσμάτων. Οι μελέτες σε ανθρώπους εκλείπουν. Επιπλέον, οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει είναι χρηματοδοτούμενες (εξ ολοκλήρου ή μερικώς) από εταιρείες οι οποίες επωφελούνται, όπως εταιρείες συμπληρωμάτων διατροφής. Έτσι, καθίσταται δύσκολο να καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα για το αν τα συμπληρώματα κολλαγόνου είναι πράγματι αποτελεσματικά και αξίζουν τις υψηλές τιμές τους. Από την άλλη πλευρά, δε φαίνεται να υπάρχει κάποια παρενέργεια από την πρόσληψη κολλαγόνου σε μορφή συμπληρώματος. Αν εξαιρέσει κανείς την ανησυχία για την πιθανή παρουσία βαρέων μετάλλων, θεωρούνται γενικά ασφαλή συμπληρώματα, τα οποία μπορεί κανείς να δοκιμάσει, χρησιμοποιώντας τα περιοδικά. Αρκεί φυσικά να μην αποτελεί αυτό δικαιολογία για την ταυτόχρονη υιοθέτηση πρακτικών που μειώνουν την παραγωγή κολλαγόνου στον οργανισμό, όπως αυτές που περιγράψαμε παραπάνω (κάνισμα, αλκοόλ κλπ).
Σύνθεση κολλαγόνου στον οργανισμό μας
Ίσως έχετε ακούσει για κάποια γιαγιά στο χωριό που έβραζε τα κόκκαλα ζώων για ώρες μέχρι να δημιουργηθεί ένας ζωμός, ο οποίος θεωρείται πολύ υγιεινός και δυναμωτικός. Είναι επειδή περιέχει κολλαγόνο. Παρ’ όλα αυτά, το κολλαγόνο μέσα στο στομάχι μας διασπάται σε αμινοξέα. Αυτά με την κυκλοφορία του αίματος καταλήγουν στα σημεία του σώματος που έχουν ανάγκη τη σύνθεση πρωτεϊνών γενικά, και όχι μόνο κολλαγόνου. Το σώμα χρησιμοποιεί τη δική του σοφία και γνωρίζει πότε είναι η σωστή στιγμή για να συνθέσει κολλαγόνο ή άλλες πρωτεΐνες.
Ποια συστατικά ενισχύουν τη σύνθεση κολλαγόνου στον οργανισμό μας;
Γνωρίζουμε ήδη ότι είναι καλό να καταναλώνουμε ποικιλία τροφίμων για να έχουμε υγεία και ισορροπία. Σε αυτό το πλαίσιο είναι φυσιολογικό να καταναλώνουμε και ορισμένες τροφές που βοηθούν το σώμα να συνθέσει κολλαγόνο για υγιές δέρμα και όχι μόνο. Ποια είναι λοιπόν τα θρεπτικά συστατικά που βοηθούν τη σύνθεση κολλαγόνου στον οργανισμό μας;
Βιταμίνη C από φρούτα και λαχανικά, όπως εσπεριδοειδή, φράουλες, μούρα, ακτινίδιο, τομάτα, πιπεριές και πράσινα λαχανικά.
Ψευδάργυρος σε μύδια, όσπρια, κρέας, ξηρούς καρπούς και σπόρους.
Γλυκίνη, προλίνη και υδροξυπρολίνη. Είναι τα αμινοξέα που απαρτίζουν τα πεπτίδια του κολλαγόνου και θα τα βρείτε σε πρωτεϊνούχες τροφές όπως αυγά, κρέας, ψάρι, πουλερικά, γαλακτοκομικά και όσπρια.
Συμπερασματικά
Είναι εύκολο να συμπεράνουμε ότι η ισορροπημένη διατροφή εξασφαλίζει στο σώμα μας ό,τι εκείνο έχει ανάγκη. Τα δεδομένα που υποστηρίζουν ότι η εξωτερική ή η εσωτερική χρήση κολλαγόνου μπορούν πράγματι να μας κάνουν να δείχνουμε νεότεροι είναι αρκετά αδύναμα. Δεν υπάρχει, λοιπόν, λόγος να σπαταλάμε περιουσίες για αυτόν τον σκοπό. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να αποδεχτούμε τόσο το σώμα μας όσο και τη διαδικασία της γήρανσης και να φερόμαστε στον εαυτό μας, όσο γίνεται με μεγαλύτερη φροντίδα και ενσυνειδητότητα. Μπορεί αυτές οι πρακτικές να μη μας κάνουν πιο νέους, αλλά θα μας κάνουν σίγουρα περισσότερο χαρούμενους και ισορροπημένους. Και αυτό έχει σίγουρα αντίκτυπο στην εμφάνιση μας.
