Το Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων (WMF) δημοσίευσε τις 25 τοποθεσίες πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλο τον κόσμο που χρειάζονται προστασία και συντήρηση σύμφωνα με μια νέα έκθεση που δημοσιεύτηκε αυτή την εβδομάδα.
Η δημοσίευση της λίστας έρχεται σε μια περίοδο με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία να συνεχίζει να κλιμακώνεται και η οποία έχει προκαλέσει καταστροφές σε ιστορικά μουσεία και μνημεία.
Επικαλούμενο μια σύμβαση του 1954 που ζητά την προστασία της πολιτιστικής περιουσίας κατά τη διάρκεια ένοπλων συγκρούσεων, το WMF αναφέρει: «Προτρέπουμε να ληφθούν όλα τα μέτρα για την προστασία ζωών και την αποφυγή ανεπανόρθωτης βλάβης στην πολιτιστική κληρονομιά στην περιοχή».
Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, ο μη κερδοσκοπικός όμιλος δημοσιεύει μια εξαμηνιαία λίστα με πολιτιστικές τοποθεσίες σε κίνδυνο που απειλούνται από μια σειρά επιπτώσεων από περιβαλλοντικούς παράγοντες έως πολέμους και τουρισμό. Οι επιλεγμένες τοποθεσίες που χρειάζονται άμεσες προσπάθειες προστασίας ποικίλλουν από μέρη όπως η Βηρυτό και η Βεγγάζη μέχρι το Τέξας και την Καμπότζη.
Ιστορικά αστικά κέντρα στην πόλη της Βηρυτού του Λιβάνου, η οποία υπέστη ζημιές από την καταστροφική έκρηξη στο λιμάνι της το 2020, και στη Λιβύη, όπου η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη πόλη της χώρας, η Βεγγάζη έχει καταστραφεί λόγω των συνεχιζόμενων πολέμων στην περιοχή, χαρακτηρίστηκαν το καθένα ως τα χρήζοντα ανοικοδόμησης και αποκατάστασης σημεία στον πλανήτη.
Ιστορικά αστικά κέντρα στην πόλη της Βηρυτού του Λιβάνου, η οποία υπέστη ζημιές από την καταστροφική έκρηξη στο λιμάνι της το 2020, και στη Λιβύη, όπου η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη πόλη της χώρας, η Βεγγάζη έχει καταστραφεί λόγω των συνεχιζόμενων πολέμων στην περιοχή, χαρακτηρίστηκαν το καθένα ως τα χρήζοντα ανοικοδόμησης και αποκατάστασης σημεία στον πλανήτη.
Η οργάνωση έχει επίσης επισημάνει ιστορικές τοποθεσίες στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Μπουρκίνα Φάσο, την Καμπότζη και την Αυστραλία, με ομάδες ιθαγενών που αντιμετωπίζουν απειλές εξαφάνισης. Στο Τέξας, το Garcia Pasture, η προγονική γη της φυλής Comecrudo στο νότιο τμήμα της πολιτείας, είναι ευάλωτη καθώς ιδιωτικές επιχειρήσεις κάνουν εξόρυξη φυσικών πόρων. Οι μη χαρτογραφημένες περιοχές που συνδέονται με τον λαό Bunong στην ανατολική επαρχία Mondulkiri της Καμπότζης αντιμετωπίζουν επίσης απειλές από την ανάπτυξη και δεν έχουν νομική προστασία.
Τοποθεσίες που κινδυνεύουν περισσότερο καθώς η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει λόγω της κλιματικής αλλαγής περιλαμβάνουν θρησκευτικούς χώρους όπως το Τζαμί της πόλης του Μπαγερχάτ στο Μπαγκλαντές και τα τζαμιά και το νεκροταφείο Koagannu στις Μαλδίβες. Τοποθεσίες στην κοιλάδα του Κατμαντού του Νεπάλ και στην περιοχή Yanacancha-Huaquis του Περού κινδυνεύουν επίσης να υποστούν σημαντικές ζημιές λόγω των μεταβαλλόμενων περιβαλλοντικών συνθηκών.
Καλώντας τις παγκόσμιες αρχές να αναζητήσουν επίσημη προστασία για αυτούς τους χώρους, ο Bénédicte de Montlaur, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του World Monuments Fund, τους περιέγραψε ως «απίστευτη πηγή για την αντιμετώπιση μεγαλύτερων ζητημάτων που αντιμετωπίζει η κοινωνία καθώς και των τοπικών αναγκών αναγνώρισης, πρόσβασης, συμμετοχής όπως και οικονομικές ευκαιρίες για την κάθε περιοχή».
Ανάμεσα στις τοποθεσίες που χρήζουν άμεσης συντήρησης βρίσκονται οι θαλάσσιοι σταθμοί Alcântara και Rocha do Conde de Óbidos, σχεδιασμένοι από τον αρχιτέκτονα Porfirio Pardal Monteiro (1897–1957) ως μέρος ενός μεγάλου σχεδίου αστικοποίησης, είναι ένα από τα πιο σημαντικά παραδείγματα μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής της εποχής στη Λισαβώνα.
Στο πλαίσιο του έργου, ανατέθηκε στον καλλιτέχνη Jos de Almada Negreiros (1893–1970) να δημιουργήσει 14 τοιχογραφίες που παρουσιάζουν το μεγαλείο του πορτογαλικού έθνους και τα πολυάριθμα επιτεύγματά του σε όλους όσους περνούν από το λιμάνι. Οι τοιχογραφίες είναι αριστουργήματα στη σύνθεση και την αφήγηση, αλλά θεωρήθηκαν προκλητικές από το καθεστώς, καθώς τόνιζαν την ιστορία της πορτογαλικής μετανάστευσης αλλά ήταν τόσο αμφιλεγόμενες που σχεδόν καταστράφηκαν από το κράτος.
Το Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων στοχεύει να υποστηρίξει τη Διοίκηση του Λιμένα της Λισαβόνας για τη συντήρηση των τοιχογραφιών και την αποκατάσταση των υποχρησιμοποιούμενων κατασκευών που κάποτε χρησίμευαν ως θαλάσσια πύλη προς τη Λισαβόνα. Η αναζωογόνηση αυτού του τμήματος του λιμανιού θα βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι αυτή η υποαναγνωρισμένη κληρονομιά και οι σημαντικές αφηγήσεις που σχετίζονται με αυτήν θα συνεχίσουν να αφηγούνται την ιστορία του παρελθόντος της Πορτογαλίας και να εμπνέουν το μέλλον.
Ένα ακόμα παράδειγμα που απειλείται με εξαφάνιση είναι η παλαιότερη Τσαϊνατάουν στην καρδιά της μεγάλης μητρόπολης της Καλκούτα στο Tiretta Bazaar. Είναι η μαρτυρία της πλουραλιστικής κοινωνίας που άκμασε στην πρώην βρετανική πρωτεύουσα της Ινδίας τους τελευταίους δύο αιώνες. Η γειτονιά άρχισε να αποκτά κινεζική ταυτότητα στα μέσα του 18ου αιώνα, καθώς Κινέζοι ναυτικοί στους εμπορικούς δρόμους Ινδοκίνας άρχισαν να εγκαθίστανται στην περιοχή, φέρνοντας τις δικές τους παραδόσεις, τελετουργίες και αρχιτεκτονικά στυλ για να σχηματίσουν την πρώτη Τσαϊνατάουν της Ινδίας, που σήμερα είναι η παλαιότερη.
Αν και περιθωριοποιημένη με την κληρονομιά της σε κίνδυνο ως αποτέλεσμα της εκβιομηχάνισης και των διαρκώς διευρυνόμενων παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού που καθιστούν την τοπική παραγωγή μη βιώσιμη.
Το 2022 World Monuments Watch υποστηρίζει τη σημασία του Tiretta Bazaar και επιδιώκει να προστατεύσει ολόκληρη τη γειτονιά και να επιστήσει την προσοχή στην ανάγκη για καλύτερες υπηρεσίες, ενώ θα ενθαρρύνει την ενσωμάτωσή της σε αναπτυξιακά σχέδια σε όλη την πόλη. Αυτή είναι μια ξεκάθαρη έκκληση για τη διατήρηση της ποικιλομορφίας της κληρονομιάς της Ινδίας.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η Africatown, που βρίσκεται ακριβώς βόρεια του Mobile, στην Αλαμπάμα και ιδρύθηκε από πρώην σκλάβους από τη Δυτική Αφρική μετά τη Διακήρυξη Χειραφέτησης του Προέδρου Αβραάμ Λίνκολν το 1863. Ανάμεσα στις σειρές των σπιτιών της αμερικανικής αρχιτεκτονικής των μέσων του εικοστού αιώνα, η Africatown ενσαρκώνει την ανθεκτικότητα των επιζώντων της υποδούλωσης. Αυτοδιοικούμενο καταφύγιο βασισμένο σε παραδόσεις και τρόπους ζωής από τις πατρίδες τους, η Africatown αγκάλιασε μια νέα κοινότητα όπου οι κάτοικοι μπορούσαν ταυτόχρονα να διατηρήσουν τις μοναδικές αφρικανικές ταυτότητές τους και να μάθουν να πλοηγούνται στις συχνά εχθρικές πολιτιστικές, πολιτικές και οικονομικές προκλήσεις της Αμερικής μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο.
Η ανακάλυψη του 2019 της Clotilda, της γολέτας που μετέφερε 110 Αφρικανούς στον αμερικανικό βαθύ Νότο, αφηγείται μια οδυνηρή ιστορία. Η Clotilda είχε ναυλωθεί το 1860 για να αγοράσει σκλάβους Αφρικανούς παρά την απαγόρευση της «εισαγωγής ανθρώπινης ζωής για σκοπούς σκλαβιάς» για περισσότερα από 50 χρόνια. Ο καπετάνιος έβαλε φωτιά στο καράβι για να μην ενοχοποιηθεί αλλά από το τελευταίο ταξίδι των σκλάβων περίπου 100 απόγονοι των επιζώντων της Clotilda παραμένουν στην Africatown, η οποία λόγω της ανάπτυξης έχει αβέβαιο μέλλον.
Το Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων (WMF) περιλαμβάνει το Africatown στο Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Μνημείων 2022 για να τονίσει την ανάγκη και την ευκαιρία για αυθεντική διατήρηση και αφήγηση ιστοριών με γνώμονα την κοινότητα. Το WMF σχεδιάζει να υποστηρίξει τις κοινότητες απογόνων να πουν τις ιστορίες τους, να αναζητήσουν περιβαλλοντική δικαιοσύνη και να αντιμετωπίσουν τις γραφειοκρατικές προκλήσεις που συνεπάγονται η αξιοποίηση της αφήγησης του τελευταίου πλοίου που μετέφερε σκλάβους της Αμερικής. Η εφαρμογή πρακτικού σχεδιασμού, καθοδηγούμενου από απογόνους, θα βοηθήσει τις κοινότητες να διαμορφώσουν και να αρθρώσουν στόχους που προωθούν μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία πολιτιστικού τουρισμού και δίκαια αποτελέσματα για τους ανθρώπους και τα μέρη που κάνουν την Africatown τόσο σημαντική για τις κοινότητες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
